Welke studio koptelefoon is het beste geschikt voor het produceren van muziek?

Koptelefoons zijn er in allerlei soorten en maten. Zo zijn er draadloze varianten, maar ook modellen met draad. Daarnaast zijn er koptelefoons die meer geschikt zijn voor specifieke toepassingen. Er zijn bijvoorbeeld koptelefoons die het beste geschikt zijn voor gebruik in een muziekstudio. Voor iedereen die aan de slag gaat het produceren van muziek is het van groot belang dat je alles goed kunt horen. Naast een goede set studio monitoren is een studio koptelefoon echt onontbeerlijk. In sommige gevallen is het gewoon niet te doen om studio monitoren te gebruiken i.v.m. overlast voor de buren, niet te de juiste akoestiek in de studio, of je vriendin of vrouw spelen dan ongetwijfeld ook een rol. Een goede koptelefoon, eventueel in combinatie met software die de hoofdtelefoon nog nauwkeuriger maakt biedt dan wellicht uitkomst. Probeer ze wel eerst uit voordat je er één koopt, want ook hier speelt smaak weer een best grote rol.

Koptelefoon

Naast gebruik van studio monitoren, wat zijn de beste studio monitoren vind je hier in deze uitgebreide blog post, kun je uiteraard ook een koptelefoon gebruiken. Maar ook hier zijn een paar zaken belangrijk die veel beginners over het hoofd zien. Ten eerste geldt voor koptelefoons ongeveer hetzelfde als voor studio monitoren. Een “gewone” koptelefoon is niet bedoeld om muziek te analyseren. Een andere veel gemaakte fout is het gebruik van DJ koptelefoons voor muziekproductie. Bedenk goed dat een DJ koptelefoon bedoeld is om dance muziek hard en met veel laag en hoog weer te geven. Niet om details en problemen weer te geven. Koptelefoons in het algemeen hebben een ander nadeel, en dat is een volledig vertekenend beeld van het stereo beeld van je track. Dat geldt dus ook voor speciale muziekproductie koptelefoons. De beste aanpak om je tracks te produceren is daarom in veel gevallen een combinatie tussen een koptelefoon en studio monitoren. Beide hebben hun voor- en nadelen, maar door ze te combineren voorkom je veel problemen.

Soorten studio koptelefoons

Om te beginnen wil ik iets heel belangrijks kenbaar maken. Ik merk dat dit niet algemeen bekend is in de praktijk maar wel erg belangrijk om te weten. Er zijn namelijk twee soorten studio koptelefoons te koop, waarvan het verschil erg belangrijk is!

1. Closed back studio koptelefoon
2. Open back studio koptelefoon

Closed back studio koptelefoon

In eerste instantie zijn er bijvoorbeeld de ‘closed back studio koptelefoons’. Het betreft hier koptelefoons die aan de buitenkant zijn afgesloten. Het feit dat ze de ruimte rond de oren volledig afsluiten zorgt er in de praktijk voor dat je de mogelijkheid hebt om goed het input level van een opnamespoor te meten. Het gevolg hiervan is dat de muziekproducer het geluid precies op die manier zal horen zoals wordt ingespeeld, ingezongen of is geproduceerd. Toch kiest lang niet iedereen voor een closed back studio koptelefoon. Het is namelijk zo dat de “isolatie” van dit type koptelefoon er voor zorgt dat het algemene beeld van de audio wat naar omlaag gaat. In bepaalde omstandigheden is het mede daarom interessanter om te kijken in de richting van de zogenaamde open back studio koptelefoons.

Open back studio koptelefoon

Ben je van plan om een instrument op te gaan nemen waarbij er geen microfoon aanwezig is zoals met name een keyboard? Of ga je aan een mix beginnen of werken? Of ben je masterings engineer? In dat geval lenen de open back studio koptelefoons zich daar wellicht net wat beter voor. In dit geval wordt namelijk de indruk gecreëerd dat het geluid vanuit de ruimte komt en niet zozeer vanuit de koptelefoon. Wil je dus met andere woorden kunnen rekenen op het best mogelijke resultaat voor wat je mixen betreft? Dan is het zeker de moeite waard om daarvoor over te gaan tot het kopen van een open back studio koptelefoon.

Koptelefoons met open back zijn zo ontworpen dat de buitenkant van de oorbedekking op de een of andere manier geperforeerd is, meestal met horizontale uitsparingen. Koptelefoons met closed back hebben een stevige buitenkant zonder perforaties, zodat de schaal het hele oor effectief omsluit.

1. Closed back studio koptelefoon zijn voor het opnemen van instrumenten, vocalen etc.
2. Open back studio koptelefoon zijn voor mixen en masteren van tracks.

Eisen van een goede studio koptelefoon

Laten we eerst eens kijken waar een goede studio koptelefoon aan moet voldoen. Het belangrijkste is dat hij én goed zit én goed klinkt. Sterker nog, al klinkt de koptelefoon nog zó goed, als hij niet lekker zit dan ga waarschijnlijk toch op zoek naar wat anders.

Klank

Wanneer klinkt een koptelefoon nou eigenlijk goed? Natuurlijk hangt daar een randje subjectiviteit aan, maar over het algemeen zoeken we een koptelefoon die gebalanceerd klinkt. Daarmee bedoel ik dat hij evenveel laag, midden als hoog bezit. Een hoofdtelefoon met té veel laag klinkt misschien wel heel dik, maar het is geen goede referentie om mee te mixen. Als je méér laag hoort dan er daadwerkelijk in je nummer zit, ben je geneigd om de low-end in je track zachter te zetten. Zodra je je track op een andere koptelefoon of op een set studio monitoren terug hoort zal je merken dat de low-end véél te zacht staat. Dat is natuurlijk niet de bedoeling, de muziek moet overal goed klinken. 

Het moeilijke is dat je al snel aan een koptelefoon gewend raakt. Na een tijdje hoor je de problemen van de koptelefoon niet meer en denk je dat het aan je muziek ligt, terwijl het misschien wel gewoon aan dat ding op je hoofd ligt. Gelukkig zijn er review sites zoals ‘Rtings’ die objectieve metingen doen met o.a. koptelefoons' waardoor we de frequentieresponse makkelijk kunnen checken.

Frequentierespons van de Beyerdynamic DT-990 Pro. Bron: "rtings.com"

Hierboven een plaatje van de Beyerdynamic DT-990 Pro, in mijn optiek één van de beste studio koptelefoon voor muziekproductie. Natuurlijk is onmogelijk om het labeltje "beste" te plakken op een product. Toch is dit een koptelefoon die voor de prijs verrassend veel pluspunten heeft.

Comfort

Alle Beyerdynamic hoofdtelefoons hebben verwisselbare oorkussens die je na een aantal jaar van intensief gebruik makkelijk kan vervangen. Dit is in mijn ervaring bij alle koptelefoon datgeen wat het eerste stuk gaat. De koptelefoon is een over ear model waardoor de kussentjes volledig ‘over’ je oren vallen. De koptelefoon sluit goed aan op je oren zonder dat het na verloop van tijd pijn gaat doen, zoals met veel koptelefoons wel het geval. Ook bij intensieve studio sessies ventileert het schuim goed waardoor het qua warmte goed uit te houden is.

De kabel is gekruld en daardoor wat zwaarder dan een recht snoer, maar wel een stuk compacter. Het enige nadeel is dat het snoer niet vervangbaar is. Mocht er ooit een breuk in de kabel ontstaan, wat mij overigens nog nooit is overkomen, dan moet je hem openschroeven om er een nieuwe kabel op te solderen. Bij deze hoofdtelefoon krijg je ook een verloopje van kleine naar grote jack meegeleverd die je makkelijk op de plug schroeft. Ideaal als je de koptelefoon zowel in de studio als op je telefoon wilt gebruiken.

Impedantie

Het unieke aan de DT-770 (Closed back studio koptelefoon) en DT-990 Pro (Open back studio koptelefoon) is dat je kunt kiezen uit verschillende soorten impedanties. Impedantie? Wat is dat nou weer? Impedantie is een elektrische term voor ‘frequentie-afhankelijke weerstand’. Hoe hoger de impedantie, des te strakker en nauwkeuriger het geluid zal klinken. Een hogere impedantie koptelefoon heeft echter wel een koptelefoon versterker nodig die genoeg kracht kan leveren om deze weerstand te overbruggen. De DT-770 en DT-990 Pro kan je kopen in 32 ohm, 80 ohm en 250 ohm versies.

De 250 ohm klinkt het beste met een goede koptelefoonversterker met aparte voeding, maar zal al snel te zacht klinken op een telefoon. In dat geval werkt een 32 ohm versie dus beter. 80 ohm is een goede middenweg waardoor je de koptelefoon op vrijwel alle apparaten hard genoeg kan laten klinken zonder al te veel in te leveren op de kwaliteit.

Zijn koptelefoons geschikt om op te mixen?

Ja! Een groot voordeel van een koptelefoon is dat de (slechte) akoestiek van een studio ruimte wordt buitengesloten. Plus het lawaai van sirenes, koelkasten en buren. Bovendien veroorzaak je zelf ook geen overlast. Een ander voordeel is dat koptelefoons details kunnen blootleggen die op speakers niet te horen zijn, zoals kleine foutjes, ruisjes of andere onvolkomenheden. Zelfs in professionele studio’s is het een goede gewoonte om met koptelefoon de final mix te controleren. Last but not least hebben goede koptelefoons een (zeer) rechte frequentieweergave, ook in het laag. Mocht je geen budget hebben voor behoorlijke studio monitoren, dan is het wellicht een goed idee om alvast een goede koptelefoon te kopen. Tegen de tijd dat je goede studio monitoren hebt, is die koptelefoon nog steeds waardevol.

Wat zijn de nadelen van koptelefoons?

1. Koptelefoons geven zoveel detaillering, dat je geneigd bent om subtiele ingrediënten in de mix te zacht te zetten, zoals bijvoorbeeld galm en delay. Zodra je dezelfde mix op speakers afspeelt, zul je merken dat het geheel te droog is.
2. Op een koptelefoon heb je de neiging om in de mix de lead vocalen (of instrumentale leads) te zacht te zetten
3. De panning van instrumenten lijkt op een koptelefoon al snel overdreven. Je bent dus geneigd om instrumenten minder extreem in het spectrum te zetten dan je op speakers zou doen. Dit leidt gemakkelijk tot een smallere mix.
4. Koptelefoons zijn minder comfortabel om lang te dragen.

Bron: "https://www.musicradar.com/"

Correctie software

Er zijn sinds kort een aantal bedrijven die software maken om je monitoren en koptelefoons “plat” te maken qua frequentieweergave. Sonarworks is dan de bekendste (misschien komt dat ook door hun verschrikkelijk irritante spam campagnes..), maar het werkt ook wel erg goed. Verwacht echter geen wonderen, als je (home)studio helemaal niet behandeld is dan help software niet veel. Alleen voor studio koptelefoons in een redelijk klinkende studio heeft het veel effect.

Conclusie

Op het gebied van comfort, klank, isolatie en prijs zijn de Beyerdynamic DT-770 en de DT-990 Pro één van de beste studio koptelefoons voor in de studio. Met deze koptelefoon kan je opnemen, editen, produceren en mixen zonder te hoeven twijfelen of datgene wat je hoort nou eigenlijk wel klopt. Als ik eerder in mijn carrière had geweten hoe groot het verschil is dat een goede koptelefoon kan maken dan was ik nu veel verder geweest. Ga eens langs bij je favoriete muziekwinkel en probeer eens wat koptelefoons uit. Laat me vooral weten wat naar jou idee de beste koptelefoon is voor in de studio, of stuur me een mailtje als je vragen hebt.

Populaire andere opties zijn: 

• Ollo Audio S4 en S4R
• Sennheiser HD25, 600, 650
• Audio Technica ath-m50x
• Sennheiser HD25, HD650, HD800 etc
• Beyerdynamic DT-770, 880 en 990
• AKG K121, K712, K872 etc
• Focal Listen & Professional
• Audeze

Er zijn er nog veel meer natuurlijk. Koop in elk geval geen Beats of Skullcandy om mee te produceren! Die proberen het geluid veel te mooi te maken, en zijn daardoor veel te onnauwkeurig voor onze doeleinden.

Eén koptelefoon verdient speciale vermelding: de Sennheiser HD650. Deze moderne klassieker komt al vijftien jaar unaniem goed uit tests en wordt zelfs door mastering studio’s gebruikt. Net als bij studio monitoren is het een goed idee om in een winkel eens op je gemak te gaan luisteren naar koptelefoons.

Tot zover deel 6 van deze 12-delige reeks artikelen om een kickstart te maken met je eigen muziekproducties. In deel 7 zal ik verder gaan met het benoemen van een goede en geschikte akoestiek en isolatie van je (home) studio. Waarom een goede akoestiek belangrijk is en hoe je op een relatief goedkope manier zelf je akoestiek kunt aanpakken.

Wil je meer weten over welke computer en besturingssysteem nu het beste geschikt is voor muziekproductie? Lees dan het artikel “Deel 1: Welke muziekproductie computer is het beste geschikt”

Wil je meer weten over welke DAW is nu het beste geschikt is om elektronische dance muziek mee te produceren? Lees dan het artikel “Welke DAW is nu het beste geschikt om elektronische dance muziek mee te produceren?”

Wil je meer weten over welke audio interface het beste geschikt is om elektronische dance muziek mee te produceren? Lees dan het artikel “Welke audio interface is het beste geschikt voor het produceren van muziek?”

Wil je meer weten over welke plugins een must have ZIJN voor het produceren van muziek? Lees dan het artikel “Welke plugins zijn een must have voor het produceren van muziek?”

Wil jij meer weten over welke studio monitoren het beste geschikt zijn voor jouw studio? Lees dan het artikel "Wat zijn de beste studio monitoren voor het produceren van muziek?"

Ben jij benieuwd wat de DDMA voor jou kan betekenen als je graag wilt beginnen met het produceren van muziek? Bekijk dan ons aanbod van muziekproductie lessen en opleidingen.